Napredak u procesu pregovora o pristupanju Crne Gore i drugih država regiona Evropskoj uniji (EU) jedan je od glavnih prioriteta Unije, navodi se u izvještaju visokog predstavnika EU za vanjske poslove i bezbjednosnu politiku Žozepa Borelja. U pitanju je “Izvještaj o zajedničkoj spoljnoj i bezbjednosnoj politici – Naši prioriteti u 2024”.
U tom dokumentu navodi se kako je jedan od njihovih zajedničkih prioriteta za budućnost ispunjavanje perspektive članstva Zapadnog Balkana u EU.
– Dalje regionalno fokusiranje, ispunjavanje perspektive članstva Zapadnog Balkana u EU, biće jedan od zajedničkih prioriteta za budućnost. Ovo bi trebalo da uključi napredovanje u procesu pregovora o pristupanju sa Albanijom, Bosnom i Hercegovinom, Crnom Gorom, Sjevernom Makedonijom i Srbijom na osnovu sprovođenja obaveza vezanih za EU. Prioritet je podsticanje potpunog usklađivanja sa zajedničkom spoljnom i bezbjednosnom politikom – piše u pomenutom dokumentu.
“Izvještaj o zajedničkoj spoljnoj i bezbjednosnoj politici” pokriva sve događaje koji su se desili do 31. maja 2024. godine.
U tom dokumetu, Borelj opisuje koliko rat u Ukrajini utiče i na ambijent zemalja evropske zajednice.
– Evropska unija je sada suočena sa dva rata koja bijesne u njenom susjedstvu. Puna ruska invazija na Ukrajinu i njen nastavak agresije (nakon agresije koja je počela još 2014. nezakonitom aneksijom Krima) stvara veliku prijetnju evropskoj bezbjednosti. Na Bliskom istoku, brutalni i neselektivni teroristički napadi Hamasa širom Izraela 7. oktobra 2023. godine izazvali su sukob u Gazi koji ima neproporcionalni efekat na civile. To je izazvalo katastrofalnu humanitarnu situaciju. I dalje postoji rizik da se proširi na Zapadnu obalu i na cijeli region – navedeno je u izvještaju.
Kako se ukazuje, vitalni interes EU, koji takođe odražava naše osnovne vrijednosti, je da “pomognemo Ukrajini da prevlada i da radimo na trajnom i održivom miru na Bliskom istoku, te da izbjegnemo širi regionalni sukob i ublažimo posljedice”.
Sva ova zbivanja ilustruju koliko geopolitički kontekst u kojem djeluje EU, ostaje obilježen radikalnom neizvjesnošću i glavnom osnovnom dinamikom prelaska sa saradnje na konkurenciju, dodaje se.
– Proliferacija sukoba i normalizacija upotrebe sile normalizuju nasilje kao sredstvo za postizanje političkih ciljeva od strane nekih država i nedržavnih aktera – ističe se.
Stoga, u Izvještaju se navodi da utrenutnom geopolitičkom kontekstu ostaje ključno da se Zapadni Balkan čvrsto drži na putu ka Evropskoj uniji.
S tim u vezi, kao pozitivan faktor navodi se to što su se zemlje Zapadnog Balkana, među kojima je i Crna Gora, u potpunosti uskladile sa evropskom spoljnom politikom.
– Nastavljen je intenzivirani politički angažman EU, uključujući istorijsku odluku o otvaranju pristupnih pregovora sa Bosnom i Hercegovinom. Partneri sa Zapadnog Balkana nastavili su da se usklađuju sa velikom većinom rezolucija Generalne skupštine Ujedinjenih nacija (UNGA) u kojima se osuđuje ruska invazija i njen humanitarni uticaj. Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Sjeverna Makedonija u potpunosti su se uskladile sa spoljnom politikom EU, uključujući sankcije Rusiji. Kosovo se dobrovoljno uskladilo sa tim mjerama. Dijalog Beograda i Prištine je ostvaren – navodi se, između ostalog, u tom dokumentu.
