U četvrtak, u Hotelu Hilton, u Podgorici, 30. marta 2023. godine, u organizaciji Uprave za saradnju sa dijasporom – iseljenicima, održan je Okrugli sto na temu: ,,Unaprjeđenje povezivanja i saradnje Crne Gore sa svojom dijasporom-iseljenicima kroz benefite koje pruža iseljenička knjižica”. Uprava za saradnju sa dijasporom – iseljenicima bila je domaćin i moderator ovog Okruglog stola.
Učesnici Okruglog stola bili su predstavnici državnih organa, predstavnici lokalnih samouprava u Crnoj Gori, pripadnici iseljeničke i akademske zajednice, kao i savjetnici Uprave za saradnju sa dijasporom-iseljenicima koji su u svojim izlaganjima iznijeli svoj stav na pomenutu temu i doprinijeli razvoju ideja i mjera za valorizaciju iseljeničke knjižice. Značajnu podršku projektnom zadatku i uspješnoj organizaciji pružili su Zoran Đukanović, samostalni savjetnik u Upravi, koji je bio moderator ovog okruglog stola, Ermin Muratović, Vanesa Pačariz i Dalila Nišić, savjetnici u Upravi.
Uvodni i pozdravni govor imao je v.d. pomoćnik direktora Arben Jakupi, koji se u svom obraćanju zahvalio prisutnim gostima na odazivu i istakao značaj današnje teme okruglog stola. Jakupi je u svom govoru istakao da će Uprava za saradnju sa dijasporom-iseljenicima biti glas dijaspore u svim državnim institucijama u Crnoj Gori u cilju ostvarivanja benefita koje bi pružala iseljenička knjižica. Naglasio je da iseljenička knjižica za sada nije opravdala očekivanja naših iseljenika, te da dijaspora zahtijeva da to u perspektivi postane javni dokument ili da se na neki drugi adekvatan način urede njihova prava. „Ukoliko poslije ovog okruglog stola iseljenička knjižica ne dobije makar dva benefita, ja ću biti vrlo razočaran“, istakao je Jakupi.
Iseljenička knjižica je isprava za koju mogu da apliciraju samo iseljenici koji nemaju crnogorsko državljanstvo. Ova isprava je do sada imala samo sentimentalnu vrijednost za iseljenike i cilj ovog okruglog stola je da se dođe do sistemskih rješenja koje bi nadležne institucije mogle da regulišu u cilju unapređenja benefita koje bi imali naši iseljenici koji posjeduju ovaj dokument.
Drugi blok okruglog stola bio je posvećen zaključcima koji su donešeni tokom izlaganja svih učesnika okruglog stola. Uprava će sa svim predlozima inicirati i predlagati nadležnim institucijama, čuvajući nacionalne interese, da doprinese valorizaciji iseljeničke knjižice.
Učesnici Okruglog stola su koncipirali zaključke ovog vrlo uspjelog skupa, jer se čulo mnoštvo predloga i ideja sa kojima će Uprava za saradnju sa dijasporom – iseljenicima ići ka institucijama, Vladi i Parlamentu. Preovladava nezadovoljstvo onim šta iseljenička knjižica danas pruža iseljeniku dok boravi u Crnoj Gori. Neosporna emocija je, ipak, premalo za dokument koji ima šansu, i po zakonu, da predstavlja mnogo više od toga.
Zaključci bi, generalno, bili:
da se boravište u Crnoj Gori za imaoce iseljeničke knjižice (lica iz dijaspore koja nemaju crnogorsko državljanstvo), produži sa 3 mjeseca na makar 6 mjeseci godišnje;
da iseljenička knjižica postane javna isprava:
da vlasnik iseljeničke knjižice može besplatno studirati u Crnoj Gori na državnom univerzitetu, u okviru definisanih kvota u odnosu na domicilne studente;
da lokalne samouprave uvedu olakšice za investiranje za iseljenike sa iseljeničkim knjižicama;
da Uprava za saradnju sa dijasporom – iseljenicima u dogledno vrijeme formira kancelariju za konsultativne usluge za povratnike iseljenike, koji namjeravaju da život nastave u Crnoj Gori, ali im je u početku neophodna pomoć i neke važne informacije;
da se imaoci iseljeničke knjižice ohrabre, kroz povlastice, da investiraju u oblastima od državnog značaja (turizam, poljoprivreda, IT, …), što bi dugoročno dovelo do značajnih benefita državi;
da se konačni zaključci proslijede glavnim zainteresovanim subjektima, a to su iseljenici i njihova udruženja, itd.
Okrugli sto je odisao sjajnom atmosferom, izlaganjima i diskusijama i po opštoj ocjeni bio je vrlo uspješan. Slijedi teži dio posla, pokušaji da se realizuje što više zaključaka.
