U Crnoj Gori je, od početka programa HPV vakcinacije, vakcinisano 1.437 djevojčica od devet do 14 godina, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje (IJZ).
Iz IJZ-a su kazali da je, u tradicionalno podijeljenom društvu Crne Gore, veoma važno što su dobili podršku od medija da HPV vakcinaciju predstave kao proces od opšte dobrobiti i značaja za sve.
“Bez medija ne bi bilo moguće da se ostvari prvi cilj a to je da vakcinacija protiv humanih papiloma virusa započne i da zaživi kao redovan program prevencije”, rekli su iz IJZ-a.
Oni su naveli da su mediji prepoznali značaj te aktivnosti i pomogli u promovisanju javnog interesa kroz sadržaj koji su plasirali.
“Prema procjenama Svjetske zdravstvene organizacije za 2020. godinu Crna Gora ima najveću dobno standardizovanu stopu obolijevanja i umiranja od raka grlića materice u Evropi”, upozorili su iz IJZ-a.
Oni su naveli da su HPV infekcije veoma rasprostranjene i u toku života, kao i da osam od deset osoba bude inficirano nekim od tipova tog virusa.
Iz IJZ-a su saopštili da, kod značajnog broja inficiranih, HPV infekcije prelaze u dugotrajne i mogu izazvati genitalne bradavice, kao i kancer na raznim organima.
“U našoj populaciji od sa HPV-om povezanih kancera, najčešći je rak grlića materice. Više od 90 odsto slučajeva raka grlića materice izazvano je dugotrajnom HPV infekcijom, pa se praktično može reći da raka grlića materice gotovo da nema bez HPV infekcije”, rekli su iz IJZ-a.
Oni su podsjetli da su program HPV vakcinacije započeli 26. septembra prošle godine.
“I do sada smo u primarnoj ciljnoj grupi (devetogodišnje djevojčice, rođene 2013. godine) vakcinisali 1.027 djevojčica ili nešto preko četvrtine, odnosno 26,5 odsto”, kazali su iz IJZ-a.
Oni su naveli da su se, osim djevojčica rođenih 2013. godine, mogle vakcinisati i one rođene krajem 2012. godine.
Tih djevojčica, kako su rekli iz IJZ-a, ima manje, a u momentu vakcinacije nijesu imale deset godina i među njima je vakcinisano 234 djevojčica.
“Od 1. marta započet je program sustizanja odnosno vakcinacija djevojčica od deset do 14 godina pa je ukupan broj vakcinisanih u uzrastu od devet do 14, zaključno sa srijedom, 1.437”, kaže se u saopštenju.
Kako se dodaje, od 1. marta pozivaju se i vakcinišu djevojčice čiji su roditelji pokazali interesovanje za vakcinaciju od oktobra prošle do januara ove godine.
Iz IJZ-a su najavlili da će nakon toga, najkasnije od prvog vikenda aprila, početi sa kampanjom vakcinacije subotom i nedjeljom gdje će roditelji djevojčica od devet do 14 godina do kraja ove školske godine moći da tokom vikenda dovedu svoje ćerke i zaštite ih HPV vakcinom.
“Na kraju školske godine, u zavisnosti od iskazanog interesovanja roditelja, možda ćemo biti i u mogućnosti da napravimo i plan vakcinacije djevojaka starijih od 14 godina (od 15 do 18, pa potom od 19 do 26 godina) kroz kampanje sustizanja”, rekli su iz IJZ-a.
Oni su kazali da vakcinacija nakon 15 godine života daje slabije rezultate u odnosu na vakcinaciju primarne ciljne grupe.
Kako sui pojasnili, vakcinacija nakon 15 godine sprovodi se jedino ako ne ugrožava vakcinaciju primarne ciljne grupe i ne utiče, iz finansijskih razloga, na skrining raka grlića materice.
Iz IJZ-a su najavili da će na jesen, sa početkom nove školske godine nastaviti redovni program HPV vakcinacije počev od uzrasta devet godina, odnosno četvrti razred osnovne škole, ali i vakcinaciju sustizanja starijih uzrasta u skladu sa interesovanjem i mogućnostima.
Kako su naveli, cilj im je da uspostave redovan i održiv proces vakcinacije, kao i da sprovode što širu vakcinaciju sustizanja djevojčica i djevojaka tokom prve dvije godine od uspostavljanja programa.
Iz IJZ-a su saopštili da im je cilj i da uvedu rodno neutralnu vakcinaciju u primarnoj ciljnoj grupi, kao i da do 2030. godine postignu cilj koji je SZO postavila – da devet od deset djevojčica vakcinišu najkasnije do 15. rođendana.
Oni su kazali da momenat u kome su uspostavili program nije najpovoljniji, usljed pandemije koronavirusa i problema sa obuhvatom u MMR vakcinaciji.
“U procesu vakcinacije izazov predstavlja i visoka cijena vakcine, kao i velika potreba za kontinuiranom edukacijom zdravstvenih radnika da bi ostvarili konzistentnost u porukama i preporukama ljekara na svim nivoima zdravstvene zaštite”, kazali su iz IJZ-a.
Oni su naveli da postoji potreba za jačanjem institucionalne podrške uključivanjem sektora obrazovanja, parlamenta, odnosno njegovih odbora za zdravstvo, rodnu ravnopravnost i Ženskog kluba skupštine, opštinskih parlamenata i zainteresovanih nevladinih organizacija.
Iz IJZ-a su kazali i da postoji potreba za još intenzivnijom saradnjom sa medijima.
“SZO je u svom ”position paperu“ o HPV vakcinaciji, objavljenom 16. decembra prošle godine, nakon višegodišnje analize rezultata većeg broja naučnih studija preporučila opciju rasporeda HPV vakcinacije koji podrazumjena imunizaciju sa samo jednom dozom HPV vakcine”, podsjetili su iz IJZ-a.
Oni su kazali da je takva preporuka bazirana na rezultatima studija koji ukazuju da jedna doza vakcine daje sličan ili isti nivo zaštite od infekcija visokorizičnim tipovima HPV-a kao raspored vakcinacije sa dvije ili tri doze.
“Mi smo, prateći preporuke SZO, a i po ugledu na države poput Velike Britanije i Australije koje su takođe usvojile te preporuke, prešli na vakcinaciju jednom dozom HPV vakcine za uzrast od devet do 20 godina”, rekli su iz IJZ-a.
“Iz IJZ-a su saopštili da za djecu koja su primila vakcinu tokom prošle godine neće biti potrebe za drugom dozom jer jedna doza pruža dovoljan nivo zaštite“
Kako su saopštili, sva djeca koju vakcinišu tokom ove godine i ubuduće primaće samo jednu dozu.
Dodaje se da se program HPV vakcinacije evaluira već 15 godina sa sve većim uspjehom u mnogo zemalja u svijetu, kao i da je IJZ na osnovu tih iskustava i čvrstih dokaza o djelotvornosti vakcine i kreirao ovu preporuku.
Iz IJZ-a su podsjetili da je HPV vakcina vrlo djelotvorna i bezbjedna, što je potvrđeno dugim periodom praćenja primjene, budući da je za duže od 15 godina, dato preko 270 miliona doza u preko 100 država.
“HPV je djelotvornija kada se primjeni u mlađem uzrastu, a može se primjeniti već od devetog rođendana”, kazali su iz IJZ-a.
Oni su naveli da ta vakcina pruža veoma stabilan nivo zaštite u veoma dugom vremenskom periodu, kao i da nakon više od 15 godina primjene nije utvrđeno opadanje nivoa zaštite.
“Ona je dostupna u Crnoj Gori kao HPV9 (devetovalentna) vakcina koja pruža najširu zaštitu od svih do sada dostupnih. Vakcina štiti od visokorizičnih HPV tipova koji su odgovorni za do 90% slučajeva raka grlića materice”, rekli su iz IJZ-a.
